TRIẾT THUYẾT TÂM LÝ HỌC

NHỮNG TRIẾT THUYẾT TRONG TÂM LÝ HỌC.

Thực tại vật lý và tâm lý đều phức tạp. Nhưng nhìn một khía cạnh riêng có lẽ thực tại tâm lý phức tạp hơn vì rất khó nhìn đối tượng cách toàn diện được.

Những thuyết triết học ĐỘC ĐOÁN.

Chúng ta diễn tả bằng một tên chung: DUY. Còn khi nhấn mạnh một khía cạnh mà không chối những khía cạnh khác thì gọi là CHỦ. Để hiểu triết sử, chúng ta phân biết DUY và CHỦ. Sau đây, chúng ta dựa vào một số tiên chuẩn để xếp đặt các triết thuyết chính.

1. Xét theo khía cạnh CHỦ THỂ

Đây là chủ thể tâm lý.

a. Xét theo chủ thể

Có những thuyết:

DUY giác :(chỉ nhận khả năng giác quan);

CHỦ giác :(nhấn mạnh khả năng giác quan).

Duy cảm : chỉ nhận cảm năng nơi con người.

Chủ cảm : nhấn mạnh cảm năng nơi con người.

Duy lý : chỉ nhận khả năng suy luận nơi con người.

Chủ lý : nhấn mạnh khả năng suy luận.

Duy trí : chỉ nhận trí năng.

Chủ trí : nhấn mạnh khả năng trí năng.

Duy ý chí : Chỉ nhận có ý chí.

Chủ ý chí : đề cao ý chí.

b. Xét theo tác động của chủ thể.

Chúng ta nhận thấy có các thuyết:

Duy cảm giác hay chủ cảm giác.

Duy nghiệm hay chủ nghiệm

Duy trực giác hay chủ trực giác.

Duy luận hay chủ luận.

2. Xét theo đối tượng và ảnh hưởng

a. Xét theo đối tượng.

Theo tiêu chuẩn này, chúng ta gặp thuyết

Suy sinh lý: chỉ nhận ý yếu tố sinh lý nơi con người.

Chủ sinh lý: Nhấn mạnh yếu tố sinh lý nơi con người.

Duy sinh lý và chủ sinh lý cho rằng tâm lý và sinh lý liên kết bền chắc đến đồng hóa và tâm lý nhường chỗ cho sinh lý hay tâm lý là phụ thôi. Ngược lại, nghĩa là sinh lý là phụ thì chúng ta gặp thuyết duy tâm lý và chủ tâm lý.

b. Xét theo ảnh hưởng.

Nói đến ảnh hưởng và đời sống tâm lý, chúng ta gặp thuyết

Duy xã hội: chỉ có ảnh hưởng xã hội là chính.

Chủ xã hội: Nhấn mạnh ảnh hưởng xã hội. Xã hội điều khiển đời sống tâm lý và bắt nguồn từ xã hội.

Duy lợi: Chỉ có lợi (ích) chi phối con người.

Chủ lợi: Nhấn đến lợi (ích). Vì lợi ích mà người ta sống như vậy.